اخبار

نعمت‌الله عاملی، در كتاب «كانت و پوپر؛ نقد خوانش پوپر از كانت» چنان كه از عنوانش بر می‌آید، ضمن شرح و بسط خوانش كارل پوپر، فیلسوف اتریشی قرن بیستم از ایمانوئل كانت، فیلسوف آلمانی قرن هجدهم، به نقد و بررسی این خوانش می‌پردازد و بسیاری از كلیشه‌های رایج در ایران در رابطه با كارل پوپر را به چالش می‌كشد.

ایمانوئل كانت (1804-1724)، فیلسوف بزرگ آلمانی در میان فلسفه دوستان و اهل فرهنگ ایران نامی آشناست و بسیاری از آثارش به فارسی ترجمه شده است. فلسفه كانت، بدون تردید مهم‌ترین فلسفه عصر جدید و دارای ابعاد و جنبه‌هایی متكثر و گوناگون است. در ایران البته بیشتر به فلسفه نظری او به ویژه كتاب سترگ نقد عقل محض توجه شده است.

یکی از رقیب‌های اصلی فایده‌گرایی، اخلاق کانتی است. در حقیقت فلسفه اخلاق کانت ذیل وظیفه‌گرایی قرار می‌گیرد. در اینجا سعی خواهم کرد نظریه کانت را عمدتاً بر مبنای اثر اصلی او در زمینه فلسفه اخلاق، یعنی نقد عقل عملی(نقد دوم) تشریح کنم.

آنتونی کنی در این کتاب صرفا به گزارش آرا و فلسفه كانت نپرداخته است، بلكه شرح، تفسیر و نقد فشرده آثار او را هم آورده است. كنی در این كتاب نقاط قوت و ضعف نظام كانت و نیز منشا و مقصد و سرانجام اندیشه او را بیان كرده و اندیشمندان و مكاتب فكری تحت نفوذ او را هم گنجانده است.

كانت و مساله متافیزیك، نوشته مارتین هایدگر به تازگی توسط مهدی نصر به فارسی ترجمه شده و نشر روزگار نو آن را منتشر كرده است. این كتاب، جلد سوم از مجموعه آثار هایدگر است كه در سال 1929 منتشر شده و به نوشته مترجم، اثری برجسته در به اصطلاح دوره نخست تفكر هایدگر است و به گفته بسیاری از مفسران می‌توان درونمایه‌های آن را، پاره‌هایی از بخش دوم هستی و زمان در نظر گرفت كه هیچ‌گاه نگاشته نشد.

مارتین هایدگر، با وجود همه مخالفت‌ها معتقد بود، کانت به متافیزیک معتقد است اما هرگز نتوانست منتقدان خود را قانع کند، کتاب «کانت و مسئله متافیزیک» او، تاکیدی بر این نظریه است.

ایمانوئل كانت می‌خواست مثل تمام فلاسفه گذشته (جز اندك‌شماری) جایگاه ممتاز انسان در طبیعت را مشخص كند و با معلوم كردن تمایز اساسی انسان از سایر جانداران او را قله آفرینش و غایت خلقت و طبیعت بداند، اما نمی‌توانست به سیاق ارسطو با عاقل دانستن انسان، این جایگاه را به او ببخشد، چون اولا با توجه به نظرات فلاسفه قبلی دوران جدید از كجا معلوم كه حیوانات هم به همین اندازه از عقلانیت و هوش برخوردار نباشند و آن عقل و هوش را در جهت خیر و نیكی به كار ببرند، دوما مدعیات عقل محض، استعلایی از آب درآمدند و طبق فلسفه او، مابعدالطبیعه نمی‌تواند به عنوان علم عرضه شود.